TİKA, Macaristan’da Gül
Baba Türbesi restorasyonu, Kanuni Sultan Süleyman’ın kayıp mezarının
araştırılması, Macar – Türk Dostluk Parkı restorasyonu gibi önemli projelere
imza atarak iki dost ülke arasında köprüler kurmaya devam ediyor.
Macaristan Başbakanı
Sn.Viktor Orban ile Gül Baba Türbesi'ne açılışına katılan
Cumhurbaşkanımız burada yaptığı konuşmada, iki ülke ilişkileri açısından
önemli bir ziyaretin yanı sıra aynı zamanda Türkler ve Macarların asırlara
dayanan köklü dostluğunun sembollerinden birinin açılışını yaptıklarını
belirtti. Kavuğunda taşıdığı güllerden dolayı bu isimle anılan Bektaşi dervişi
Gül Baba'nın 477 yıl önce bu tepede şehadete ulaştığını aktaran
Cumhurbaşkanımız, temsil ettiği değerler ve şahsında sembolleşen hasletler daha
da önem kazanan Gül Baba'nın tüm Macaristan'da tanındığını söyledi. -
Gül Baba isminin, vefa,
cesaret, adalet, fedakarlık, saygı ve sevgi gibi değerlerle özdeşleştiğini
vurgulayan Cumhurbaşkanımız, şöyle devam etti: "Zamana meydan okuyan bu
türbeye, bize sadece ortak tarihimizi hatırlatan bir ata yadigarı olarak
bakamayız. Gül Baba geçmişten daha çok bugünle ve gelecekle ilgilidir. Gül Baba
kendisini ziyaret edenlere, adeta tarihin derinliklerinden seslenerek
insanlığın bekasının, farklı kültürler arasında karşılıklı saygı, anlayış ve
dostluktan geçtiğini hatırlatır. Gül Baba sevginin nefrete, barışın çatışmaya,
dayanışmanın bencilliğe galebe çalmasının da sembolüdür."
Cumhurbaşkanımız,
"Gül Baba cismiyle aramızda bulunmasa da ismiyle, hatırasıyla,
bilgeliğiyle burada yatıyor. Gül Baba, kendisine Türkiye ve Macaristan'da
duyulan saygı ile muhabbet ve sevgiyle, güller içinde yattığı bu güzel bahçede
hakikatin kutbu olmaya hala devam ediyor. İnşallah gelecek asırlarda da Gül
Baba manevi mirasıyla iki ülke dostluğunun nişanesi olmaya devam
edecektir." dedi.
Merhum Evliya Çelebi ve
farklı dönemlerde türbeyi ziyaret eden seyyahların, Macar halkının Gül Baba
Türbesi'nin korunmasına verdikleri önemden bahsettiğini aktaran
Cumhurbaşkanımız, Gül Baba Türbesi'nin onca badireyi aşıp tüm güzelliği ve
ihtişamıyla bugüne kadar ulaşabilmesinin sebebinin bu ihtimam, itina ve hürmet
olduğunu ifade etti. -
Farklı ve güçlü bir restorasyon
gerçekleştirmenin mutluluğunu yaşadıklarını aktaran Cumhurbaşkanımız, şu
değerlendirmelerde bulundu: "İnanıyorum ki bu mübarek mekan, gelecek
kuşaklar tarafından da büyük bir ihtimamla korunacak ve Türk-Macar dostluğunun
en kıymetli sembollerinden biri olmaya devam edecektir. Türk İşbirliği ve
Koordinasyon Ajansının büyük katkılarıyla ve Macaristan yönetimiyle birlikte
gerçekleştirilen bu son restorasyon türbeye yepyeni bir çehre ve estetik değer
kazandırdı. Türbe külliyesi, bahçe düzenlemeleri ve iç mekanlarıyla çok farklı
ve göz alıcı bir görünüme kavuştu. Gelenekle moderni başarıyla sentezleyen bu
projenin, Tuna'nın güzelliğine güzellik, Budapeşte'nin ihtişamına ihtişam
kattığına inanıyorum."
Macaristan'daki ortak
tarihi ve kültürel miras örneklerinin sadece Gül Baba Türbesi'nden ibaret
olmadığını dile getiren Cumhurbaşkanımız, iki ülkenin kadim dostluğunu,
dayanışmasını ve ortak tarihini temsil eden pek çok eserin bulunduğunu
hatırlattı. Cumhurbaşkanımız, Zigetvar, Peyç, Eğri, Şikloş gibi kentlerde de
Osmanlı döneminden kalma pek çok tarihi yapının olduğuna işaret ederek, şöyle
dedi: "Macaristan bunları korumakla sadece tarihini değil insanlığın ortak
kültürel mirasına da sahip çıkmakta ve başka birçok ülkeye de örnek olmaktadır.
Bu tutumundan dolayı Sayın Başbakan Orban'ın şahsında Macaristan hükümetine
şahsım, milletim adına çok teşekkür ediyorum. Türkiye olarak bu çabalarında
Macaristan'a bugüne kadar güçlü destek sağladık, sağlamaya devam edeceğiz.
Bölgesel barış ve istikrara yönelik tehditlerin arttığı bir dönemde iş
birliğimizin çok daha büyük önem kazandığına inanıyorum. Dini, etnik ve
kültürel farklılıkları kaşıyarak insanları birbirine düşürmeye çalışanlara inat
biz, Gül Baba'nın kutlu mirasına sahip çıkarak, dayanışmanın dilini konuşacağız.
Yaklaşık 500 yıl önce Gül Baba'nın yaptığı gibi bu topraklara husumet tohumları
yerine sevgi tohumları ekeceğiz."
Cumhurbaşkanımız,
"Türk-Macar iş birliği Gül Baba Hazretlerinin manevi gölgesi altında kök
salmaya devam edecektir. Açışını yaptığımız Gül Baba Türbesi'nin Macar halkı ve
Budapeşte için hayırlı ve uğurlu olmasını diliyorum. Bu abidevi eserin iki ülke
arasındaki dostluk bağlarının daha da pekişmesine vesile teşkil etmesini
temenni ediyorum." ifadesini kullandı.
Macaristan’ın başkenti
Budapeşte’de, Gül Tepesi (Rozsadomb) olarak bilinen bölgede yer alan Gül Baba
Türbesi, 2014 yılında imzalanan protokolün ardından Türk – Macar ortaklığıyla
restore edildi. Restorasyon kapsamında, türbenin onarımı, iç mekân ile çevre
düzenlemesi yapıldı. Ayrıca yeni bir Gül Baba Müzesi de Türbenin yanına
inşa edildi.
Budin’in Manevî Bekçisi” Gül Baba
Esas ismi Cafer olan Gül
Baba, Veli Baba Dergâhı’na mensup bir Bektaşî dervişiydi. Gittiği her yerde Gül
Baba diye anılırdı. İnsanlara irşad etti, seferlere katıldı, şanı gittikçe
yayıldı.
Kanuni Sultan Süleyman,
bu gözü pek, yiğit dervişe haber salıp, Macaristan’a davet etti. Orduya
ışık olan Gül Baba, Budin Seferi’ne katıldı. 2 Eylül 1541’de vefat etti.
Cenazesi, Macaristan’da bugünkü yerine defnedildi. Gültepe’deki kabrinin
üzerine bir türbe inşa edildi. Daha sonra da türbenin yanına onun adını taşıyan
bir tekke kuruldu.
Gül Baba Türbesi,
yüzyıllar içinde çeşitli değişimlerden ve dönemlerden geçti. Türbe ve Gül
Baba’nın aziz hatırası yüzyıllar boyunca Türk–Macar dostluğunun bir simgesi
olarak korunup, yaşatıldı.
1914’te tarihi eser
olarak tescil edilen Gül Baba Türbesi, 1962’den itibaren de müze olarak
ziyarete açıldı.
Gül Baba’nın Aziz Hatırasında Restorasyon Süreci
1987 yılında düzenlenen
“Uluslararası Mimarlık Kampı” bölgeyi çalışma konusu olarak ele almış,
önerilerde bulunmuş ancak hiçbiri hayata geçirilmemiştir. TİKA, devam eden
yıllarda yapılan çalışmaların ardından geçen sürede tarihi yapıda temel
eksiklikler ve hasarlar gözlemlemiş, bölgede geniş çaplı incelemelerde
bulunarak 2016 yılında restorasyon çalışmalarını başlattı. 2016’da TİKA
tarafından başlatılan Gül Baba Türbesi’nin restorasyon çalışmaları sonucunda
Türk – Macar uzmanların oluşturduğu bir ekip ile birlikte türbenin onarımı, iç
mekân tadilatı, çevre düzenlemesi yapıldı.
Gül Baba Müzesi
TİKA, tarihi mirasın
korunması amacıyla restorasyon çalışmalarını tamamlarken, tarihi değerlerimizin
yaşatılması için yeni bir müzenin inşasını gerçekleştirdi. Gül Baba Müzesi’nin
bir kültür merkezi olarak sürekli yaşayan bir mekân olması amacıyla
ziyaretçiler için kafeterya ve müze planlanmış, ayrıca çeşitli etkinlik ve
toplantıların düzenlenebilmesi için de toplantı salonları ile çok amaçlı salon
hazırlatıldı.
Türbenin hemen yakınında
bulunan Gül Baba Sokağı aslına uygun bir şekilde yenilendi. Türbenin girişinde
bulunan Gül Baba heykeli ise yenilenen bir kaide üzerinde muhafaza edildi.
Cumhurbaşkanımız Sayın
Recep Tayyip Erdoğan’ın Başbakan olduğu dönemde Macaristan Başbakanı Sayın
Viktor Orban ile görüşmesinin ardından başlatılan çalışmalar neticesinde, Gül
Baba, Türk – Macar dostluğunun sembolü olmaya devam edecek ve onun mirası
gelecek nesillere aktarılacak.